İrade

Tasavvuf ehli iradeyi üçe ayırmıştır: Dünya, ahiret ve Hak için irade… Dünyaya karşı irade, dünyanın süsüne karşı olan ilgiyi anlatır ki aslında bu irade kişiyi nefsinin kölesi yapar.

Ahiret için gösterilen irade ise dünyayı ahirete satmayı ifade eder. Böyle kişinin amacı cennete girmektir. Bu sebeple günahlardan uzak durur ve cenneti talep eder, cehennemden de korkar.

Ve Hakk’a yönelen irade… Böyle bir kişi cehennem korkusundan ve cennet isteğinden vazgeçmiştir. İbadetlerini sadece Allah’ı sevdiği için, O’nun rızasına erebilmek maksadıyla yapar. Bu kişinin gözünden sebepler perdesi kalkmış ve hakiki faili görür hale gelmiştir. Ayrıca nefsinin dizginlerini ele alarak hakiki hürriyete kavuşmuş ve ihsan makamına nail olmuştur.