TASAVVUF TERİMLERİ

Tasavvuf, ilmî bir disiplin olarak, hicretin ilk asırlarından itibaren ilimler tasnifinde yerini almış ve zaman içerisinde tekâmül ile günümüze kadar gelmiştir. Tefsir, hadis, fıkıh, kelâm ilmi gibi tasavvufun doğuşu da Peygamber Efendimiz sallallahu aleyhi vesellem devrinde olmakla birlikte gelişmesi, sûfîleri yetiştirmesi; bu sûfîlerin tekke, zâviye, dergâh gibi kendilerine has kurumlar tesis etmesi sonraki asırlarda olmuştur.

Bu tekâmül sürecinde meşhur sûfîler tarafından bir ilim olarak tasavvufu anlatan eserler kaleme alınmıştır. Bu eserlerde, kökleri Peygamber Efendimiz sallallahu aleyhi vesellemin sünneti seniyyesine dayanan tasavvuf usulleri ve amelleri; bunların yapılması ya da yapılamaması neticesinde nefsin içinde bulunacağı durum ile nefsin sıfatları gibi bir çok husus tarif edilmiş, neticede ortaya zengin bir literatür çıkmıştır. 

İslami ilimlerde ve İslam medeniyeti içerisinde kullanılan birçok kavram tasavvuf ilmi içerisinde bazen olduğu anlamıyla kullanılmış bazen de daha derin ve kavramın batınî yönünü işaret eden anlamlar yüklenmiştir. Bu süreçte ortaya çıkan kavram ve terimlerden bazıları belirli tasavvuf usul ve yollarına münhasır kalırken bazıları ise bütün tarikatlar tarafından kullanılmış, yer yer bazı kavramlara usul farklılıkları sebebiyle küçük nüanslarla da olsa farklı anlamalar izafe edilmiştir.